16 grudnia br. na Politechnice Świętokrzyskiej rozstrzygnięto ogólnopolski konkurs na najlepsze rozwiązania wnoszące nową jakość do przestrzeni miejskiej architektonicznej, realizowany w idei promocji zasad projektowania uniwersalnego – myślenia o przestrzeni, która działa dla wszystkich: bez barier, bez wykluczeń bez wyjątków. To właśnie takie podejście coraz częściej wyznacza kierunek współczesnej architektury.
Martyna Wolanin, studentka WA PK, otrzymała nagrodę główną w konkursie „Przestrzeń dla Wszystkich” za swoją inżynierską pracę dyplomową pt. „ZŁOCIEŃ – Dom Dziennego Wsparcia Aktywności dla Osób z Zaburzeniami Pamięci”. Wyróżnienie otrzymała Zofia Staszel, której inżynierska praca dyplomowa nosi tytuł „Jaworzynka. Centrum Edukacji Przyrodniczej”. Oba projekty zostały wykonane pod opieką dr. inż. arch. Marcina Gierbienisa (A-6).
ZŁOCIEŃ
Ideą powstania „Złocienia – Domu Dziennego Wsparcia Aktywności dla Osób z Zaburzeniami Pamięci” – tłumaczy Martyna Wolanin – była obserwacja otoczenia zauważenie potrzeb osób, których głos ginie w codziennym zgiełku. Jest to szczególnie odczuwalne w mniejszych miastach, gdzie instytucje odpowiadające na ich potrzeby istnieją w sposób marginalny lub wręcz nie istnieją wcale. Realizowane obiekty służby zdrowia często nie są przykładami architektury wykorzystującej współczesne środki wyrazu. Rzadko sięgają po pełny potencjał architektury jako przestrzeni, w której funkcjonalność estetyka mogą realnie wpływać na kondycję psychofizyczną odbiorcy, jego poczucie bezpieczeństwa jakość życia. Istotny był dla mnie od początku kontakt z naturą, który – według wielu współczesnych badań – ma niepodważalny wpływ na kondycję psychofizyczną człowieka, a który stopniowo, poprzez widoczną urbanizację oraz zmiany technologiczne społeczne, zanika. Serce budynku stanowi kameralny dziedziniec – zielona przestrzeń sprzyjająca spotkaniom, rekreacji terapii zajęciowej. To mikroekosystem zintegrowany z florą fauną: hotele dla owadów, budki lęgowe dla ptaków, nasadzenia roślin miododajnych oraz lokalnych gatunków wspierających bioróżnorodność. W idei hortiterapii zaprojektowano ogródki warzywne ze szklarnią altaną. Od strony parku budynek otwiera się na przyrodę poprzez duże przeszklone drzwi harmonijkowe, co pozwala elastycznie wykorzystywać przestrzeń w okresach dobrej pogody. Ostatecznie „Złocień” wyraża idee projektowania uniwersalnego architektury inkluzywnej.
To, co istotne w projekcie – stwierdza dr Gierbienis – to, obok funkcjonalnie zaprojektowanej przestrzeni samego budynku, zwrócenie uwagi na znaczenie zagospodarowania terenu, które staje się jego naturalnym przedłużeniem. Swoich inspiracji studentka poszukiwała w już zrealizowanych lub konceptualnych ideach, przedstawiając część swoich eksploracji w badawczej części pracy. Z dużą świadomością poszukiwała również odpowiedniej lokalizacji, warunkując ją dostępnością obszarów zielonych, w założeniu uzyskania harmonii pomiędzy przyszłym obiektem a naturą, co odbywać się może zarówno w sposób bezpośredni, jak pośredni. Studentka zdecydowała się na wybór obszaru przeznaczonego na park, przedstawiając możliwą wizję jego zagospodarowania, podkreślającą znaczenie flory fauny w życiu człowieka, marginalizując wręcz architekturę, która stanowi tło dla przyrody zajmuje niewielki fragment tej większej całości.
JAWORZYNKA
„Jaworzynka” to projekt bardzo osobisty – tłumaczy dr Gierbienis – dotyczący zarówno miejsca urodzenia, chęci podtrzymania, poprzez własną kreację, przynależności do miejsca, jak refleksji nad tym, w jaki sposób gospodarować przestrzenią wrażliwą środowiskowo. Najłatwiej jest po prostu nie budować, jednak istotne wydaje się edukowanie, to właśnie ten aspekt był punktem wyjścia do zgody, którą wspólnie wyraziliśmy na wprowadzenie kubatury w obszar chroniony, przy jednoczesnym poszukiwaniu rozwiązań zachowujących w 100% walory przyrodnicze.
Punkt wyjścia dla idei osadzenia architektury w szczególnym pejzażu polany Jaworzynka sprawił, że studentka zaproponowała koncept obiektu–mostu, rozpostartego pomiędzy dwoma przeciwstokami, pozostawiając znaczną część naturalnego obszaru nienaruszoną, w tym dawne koryto strumienia. Potrzeba podparcia stropu stała się przyczynkiem do dyskusji ostatecznie znalezienia rozwiązania, które podążałoby za myślą przewodnią koncepcji – podpierając go kamiennymi głazami, a więc elementami przynależnymi naturze. Charakterystyczne, miękkie odgięcie bryły jest również gestem w stronę przyrody, a zarazem przekłamuje skalę kubatury. Obserwacja kontekstu widoczna jest w – inspirowanym sąsiadującymi szałasami – zastosowaniu drewnianego czterospadowego dachu, kryjącego niemal w 100% otwartą przestrzeń wnętrza, którego połacie momentami w całości zakrywają pionowe przegrody, ale też odsłaniają wejścia przejścia wzdłuż obiektu. Detal, wybór drewna jako budulca, a także silnie eksponowanego materiału, jak również rozwiązania ekologiczne, stanowią kontynuację wartościowe uzupełnienie całościowego, efektownego odbioru obiektu.
KONKURS
W konkursie wzięło udział 14 uczelni, zgłaszając 68 projektów. Jury, podkreślając wysoki poziom opracowań, wskazało trzy prace do nagród głównych oraz trzy wyróżnienia. Swoje indywidualne nagrody specjalne wręczyli także rektor Politechniki Świętokrzyskiej oraz dziekan Wydziału Architektury Budownictwa.
Zgłaszane projekty, przynależne do wskazanych kategorii, obejmowały: przestrzeń publiczną w krajobrazie kulturowym lub naturalnym, budynek użyteczności publicznej (ogólnodostępny) oraz dom – budynek mieszkalny.
Jury obradowało w składzie: prof. Urszula Forczek-Brataniec – przewodnicząca sądu, Marcin Galas – sędzia referent, Wojciech Głowacki – prezes SARP Oddział Kielce, dr Wojciech Gwizdak, dr Mariusz Twardowski.
Nagrody główne:
Martyna Wolanin z Politechniki Krakowskiej (praca: „ZŁOCIEŃ – Dom Dziennego Wsparcia Aktywności dla Osób z Zaburzeniami Pamięci”)
Szymon Musiałowski z Politechniki Poznańskiej (praca:„Wildecki Dziedziniec Kultury”).
Luiza Żaczek z Politechniki Rzeszowskiej (praca: „Miasto dla ludzi. Implementacja wytycznych SUMP w projekcie rewitalizacji Śródmieścia Rzeszowa”
Wyróżnienia:
Aleksandra Świąder z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku
Zofia Staszel z Politechniki Krakowskiej
Jakub Kurkarewicz z Politechniki Rzeszowskiej
Więcej informacji: https://tu.kielce.pl/laureaci-konkursu-przestrzen-dla-wszystkich/
Zdjęcia udostępnione przez Politechnikę Świętokrzyską.
